دانشگاه و انجمن‌های علمی دانشجویی چه نقشی در حل مشکلات کشور دارند؟
دبیر انجمن علمی مدیریت صنعتی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: در دنیا به‌خصوص کشورهای توسعه‌یافته بسیاری از شرکت‌ها مشکلات خود را در اختیار دانشگاه قرار داده تا برای حل آن راه‌حل جامعی بیابند اما در شرایط کنونی، این اتفاق در کشورمان خیلی کمتر رخ می‌دهد.
امیررضا پاکزاد در گفت‌وگو با باشگاه دانشجویان ایسنا، در مورد وضعیت فعالیت‌های علمی دانشجویان و مسئله تولید علم در دانشگاه گفت: مسئله‌ای که احتمالا مدت‌هاست در دانشگاه‌ها فراموش شده، همین موضوع تولید علم و پیشرفت علمی در دانشگاه‌هاست؛ به طوری که این مهم در محدوده عده کمی از دانشجویان خلاصه شده و دغدغه اکثر دانشجویان دیگر نیست. برای این موضوع شاید بتوان چند علت مهم را برشمرد؛ نخست مسئله کنکور است. دانش‌آموزان در دوران دبیرستان، بنا به علایق، استعداد یا حتی شرایط شغلی و تحصیلی خانواده خود رشته‌ای را برمی‌گزینند و برای آینده دانشگاهی‌شان هدف‌گذاری می‌کنند، اما سبک قبولی در کنکور به شکلی است که بسیاری از دانش‌آموزان بدون میل نسبت به رشته دانشگاهی خاص، وارد آن شده و همین امر رغبت آنان در علم‌آوری در دانشگاه را کمرنگ می‌سازد.
وی دومین مانع تولید علم را «مدرک‌گرایی» نامید و ادامه داد: رقابت‌های خانوادگی، مشکلات معیشتی و نبود شغل براساس مهارت و شایستگی، همگی از عواملی هستند که موجب مدرک‌گرایی شده‌اند. بسیاری از شغل‌ها صرفا پذیرنده افراد با مدارک دانشگاهی هستند و بسیاری دانشجویان نیز آینده خود را صرفا در گرو مدرک تحصیلی خود می‌بینند و کمتر به اصل یادگیری و مهارت توجه می‌شود. تعدد دانشگاه‌های آزاد و موسسات آموزشی غیرانتفاعی نیز بر این موضوع دامن زده‌اند و چه بسیار دانشجویانی که صرفا برای دریافت مدرک، اقدام به ثبت‌نام در این موسسات کرده و بدون توجه به کیفیت پایین آموزش و شهریه بالا، درصدد دریافت مدرک بوده‌اند.
پاکزاد همچنین درباره کیفیت تحصیلی استادها و کادر دانشگاهی گفت: گویا بی‌انگیزگی این سال‌های دانشجویان، انگیزه در برخی استادها را نیز سرد کرده و دیگر نیرو محرکه مناسبی برای حرکت‌های علمی دانشجویان نیستند؛ هرچند همچنان هستند اساتیدی که ذره‌ای در این امر فروگذار نمی‌کنند. از طرف دیگر، طرح درس مصوب وزارت علوم در دانشگاه‌ها مشکلاتی دارد. آن‌طور که بنده بعد از گذراندن هفت ترم در دانشگاه به آن رسیده‌ام، نحوه تدریس و استفاده از منابع در دانشگاه‌ها خیلی به روز نیست و به جنبه‌های عملیاتی و مهارتی در یادگیری کمتر توجه می‌شود. این مسئله به‌طور جدی در تولید علم در دانشگاه‌ها، نقش بازدارنده را ایفا می‌کند.
دبیر انجمن علمی مدیریت صنعتی، در پاسخ به این پرسش که نقش انجمن‌های علمی دانشجویی در پیشرفت علمی کشور چیست؟ اظهار کرد: اولین نقش انجمن‌ها معرفی بهتر رشته مربوطه به دانشجویان مشغول به تحصیل در آن است. دانشجویان باید اول بدانند که در چه رشته‌ای مشغول به تحصیل‌اند، چه مهارت‌هایی برای آن باید کسب کنند و چه آینده‌ای در آن رشته در انتظارشان است. نکته بعدی اما، پر کردن حفره‌هایی در آموزش است که شاید دانشگاه به آن‌ها توجهی نداشته است؛ نخست همان بحث مهارت‌ها که اول معرفی و سپس تدریس آن‌هاست و دوم ایجاد انگیزه در فعالیت علمی پیرامون آن رشته؛ شاید تعدد فعالیت‌های اعضای یک انجمن علمی، سایرین را نیز تحریک کرده و جمعی را برای حرکت در مسیر علم‌آوری در آن حوزه علمی ترغیب کند! یک انجمن علمی باید دانشجویان را به رشته‌شان علاقه‌مندتر کرده و با وجود نقص‌های فعلی موجود در آموزش‌های دانشگاهی، فرصت کسب مهارت‌های بیشتر در این حوزه را برایشان فراهم کند.
پاکزاد درباره آسیب‌ها و چالش‌های انجمن‌های علمی دانشجویی گفت: بسیاری از دانشجویان، با انگیزه بالا و دغدغه زیاد وارد فعالیت در این عرصه می‌شوند، اما بخاطر بی‌انگیزگی در سایر دانشجویان به دلایل مذکور، مجبور می‌شوند برای جلو بردن اهداف انجمن‌ها وقت و انرژی بسیار زیادی را صرف کنند؛ اما مسئله جایی آسیب‌زا می‌شود که دانشگاه هیچ تفاوتی بین اعضای انجمن‌های علمی و باقی دانشجویان نمی‌گذارد و این مسئله رفته‌رفته انگیزه را از فعالان گرفته و به یک چالش برای انجمن تبدیل می‌شود.
وی «نگاه متفاوت دانشگاه‌ها به دانشجویان فعال» را به عنوان راهکاری برای تقویت انجمن‌های علمی در دانشگاه‌ها دانست و تأکید کرد: شاید اگر دانشگاه‌ها به دانشجویان فعال در انجمن‌های علمی نگاه متفاوتی داشته باشند، نه‌تنها انگیزه در فعالان چند برابر شود، بلکه سایر دانشجویان نیز برای فعالیت انگیزه پیدا کنند؛ این نگاه متفاوت می‌تواند ناشی از تشویق‌های مادی یا غیرمادی باشد؛ توجه اساتید در نمره‌دهی به فعالین بر اساس میزان فعالیت آن‌ها یا نظرخواهی دانشگاه از فعالان در تصمیم‌گیری‌های کلان آموزشی، همگی می‌توانند مثال‌هایی از نگاه متفاوت دانشگاه به فعالان دانشجویی در انجمن‌های علمی باشد که منجر به تقویت عملکرد انجمن‌ها نیز می‌گردد.
دبیر انجمن علمی مدیریت صنعتی دانشگاه علامه طباطبایی درباره رویکرد وزارت علوم درخصوص حمایت کردن از انجمن‌های علمی دانشجویی اظهار کرد: به هرحال مسئله مالی همیشه مانع بزرگی برای فعالان دانشجویی در انجمن‌های علمی بوده است. اگر بنا باشد که تولید علم در دانشگاه‌ها صورت گیرد، فرصت یادگیری اصولی و مهارتی باید به‌طور برابر برای همه دانشجویان فراهم شود؛ اما اکنون به این صورت است که برای برگزاری بسیاری از کارگاه‌های آموزشی، سمینارها و نشست‌های علمی، انتشار مقالات و... صرفا بخشی از هزینه‌ها را دانشگاه متقبل شده و اکثر هزینه‌ها بر دوش خود دانشجویان است. شاید تخصیص بودجه مناسب‌تر در این حوزه باید مجددا در دستور کار وزارت علوم قرار گیرد.
دبیر انجمن علمی مدیریت صنعتی دانشگاه علامه در پایان گفت: در تمام دنیا، به‌خصوص کشورهای توسعه یافته، دانشگاه به عنوان حلال بسیاری از مشکلات جاری در کشور عمل می‌کند؛ به‌طوری که بسیاری از شرکت‌ها مشکلات خود را در اختیار دانشگاه قرار داده و جامعه دانشگاهی نسخه جامعی را برای حل آن مشکل می‌پیچند. اما در شرایط کنونی، این اتفاق در کشورمان خیلی کمتر رخ می‌دهد و صرفا شرکت‌های دانش‌بنیان با پذیرش دانشجویان نخبه تا حدودی سعی در ایفای چنین نقشی دارند. اما اگر بستر آموزشِ به روز و صحیح در دانشگاه فراهم شود، دانشگاه می‌تواند این نقش خود را ایفا می‌کند و حتی منبع درآمدی برای خود و دانشجویان مشغول در آن ایجاد کند.
نظر شما :