کنکور و خطر خودپنداره کاذب کنکوریها
شبنم طلوعی (روانشناس)
اگر خود ایدهآل دانشآموز در سطوح بالایی قرار گیرد و خودپنداره کاذب در او شکل گیرد شخص تصور میکند باید در تمام حوزهها موفق باشد و به عالیترین سطوح برسد.
افراد تصور میکنند این خودپنداره کاذب میتواند در دانشآموزان انگیزه مضاعف ایجاد کند، در حالی که مطابق مشاورههای انجام شده این خودپنداره در دانش آموزان تاثیر منفی میگذارد به گونهای که آنها راضی به حضور در دانشگاههای رده پایین نمیشوند. خطرناکتر از حالت خودپنداره کاذب حالتی است که خانوادهها دو خودپنداره را با هم به دانشآموز القا کنند بهگونهای که از یک سو او را تحقیر کنند، با همسالان مقایسه کنند، از جملاتی مانند؛ تو به هیچ جایی نمیرسی استفاده کنند و از سوی دیگر به او خودپنداره کاذب القا کنند و از جملاتی مانند ؛ تو استعداد عالی داری پس حتما رتبه اول میشوی استفاده کنند. خیلی از والدین در مواقعی خودپنداره را بالای بالا و در مواقعی پایین پایین به فرزندان خود القا میکنند بنابراین فرزندانشان در یک برههای از زندگی با احساس ناامیدی مواجه میشوند چراکه در خودپنداره دانش آموزان بهم ریختگی ایجاد میشود و در نتیجه آنها از لحاظ ذهنی آشفته میشوند. بسیاری از مراجعات کنکوری اظهار میکنند که اگر اینبار در کنکور قبول نشوم خودم را میکشم، گاهی ابراز این خودکشیها برای جلب توجه است و گاهی ۱۰۰ درصد عملی میشود چراکه این افراد شخصیتی کمالگرا دارند و هویت خود را وابسته به موفقیت میدانند.
با کاهش کمالگرایی و افزایش عزت نفس دانشآموزان و تغییر سبک زندگی آنها و والدینشان میتوان خطر خودکشی در صورت عدم موفقیت در کنکور را کاهش داد. بر روی سبک زندگی دانشآموزان کمالگرا و والدین آنها باید کار شود چراکه انتظارات زیاد والدین از فرزندان موجب میشود دانشآموزان باور کنند که باید تحت هر شرایطی انتظارات اطرافیان را برآورده کند. خانوادهها باید بدانند که عدم قبولی در رشتههای درجه یک و عالی به منظور بیاستعدادی و ناتوانی دانشآموزان نیست و با آموختن مهارت حل مسئله به فرزندان خود میتوانند پذیرش عدم قبولی در کنکور را برایشان راحتتر کنند. والدین باید در دوران کودکی به فرزندان خود پذیرش برد و باخت را آموزش دهند چراکه دانشآموز کنکوری که در دوران کودکی کنار آمدن با برد و باخت را تجربه کرده است با شکست کنکور هم میتواند کنار بیاید. والدین باید از خود بپرسند آیا این سرزنشها و یادآوریها، شرایط موجود را تغییر میدهد؟ گاهی این سرزنشها و یادآوریها نه تنها شرایط موجود را تغییر نمیدهد بلکه شرایط را بدتر هم میکند وباعث ایجاد احساس گناه در دانشآموز میشود.
همچنین برخی والدین شروع به مقایسه فرزند خود با همسالان او میکنند درحالی که مقایسه با همسالان به دلیل تفاوت در ویژگیهای ژنیتیکی و محیطی کار اشتباهی است که تنها موجب ایجاد احساس پوچی در دانش آموز میشود. دانشآموزان میتوانند در چنین مواقعی از تکنیک «سوزن گرامافون» که برای قاطع جواب دادن به طرف مقابل است استفاده کنند. براین اساس زمانی که شخصی سوالی را میپرسد، ما یک جمله کوتاه را به او پاسخ میدهیم و اگر دوباره از ما پرسید، ما همان جمله کوتاه را تکرار میکنیم و اینگونه به او میفهمانیم که سؤالش خصوصی است و ما تمایلی به پاسخ نداریم.
نظر شما :