آسیب‌های تشدید فقر/ افزایش هزینه‌های دهک‌های پایین

با توجه به اینکه خط فقر برای خانواده ۴ نفره ۱۰ میلیون تومان اعلام شده بنابراین باید نگران افزایش فقر و فاصله طبقاتی باشیم و این نگرانی محدود به کرونا نیست و از قبل هم وجود داشته است.گرانی‌ها باعث شده قیمت‌ها و فقر افسار گسیخته افزایش پیدا کند و در چنین شرایطی باید منتظر وقوع اتفاقات ناخوشایند در جامعه باشیم به‌طوریکه افزایش آسیب‌های اجتماعی و جرایم بخشی از آنهاست. در سه ماهه اول سال ۵۰ درصد سارقین خرد شناسایی شدند که سرقت اولی هستند. این افراد معمولاً به خاطر معیشت و فقر گرفتار این جرایم می‌شوند.هنگامی که موضوع فقر مطرح می‌شود، همیشه باید این ترس را داشته باشیم که پس لرزه‌های آن عموماً خانواده‌هایی را درگیر می‌کند که تحت پوشش نهادهای حمایتی، حاشیه نشین در سکونت‌گاه‌های غیررسمی، زنان و کودکان بی‌سرپرست و…، هستند.در اجرای قانون حمایت از زنان و کودکان بی سرپرست و پرداخت یک سوم حداقل حقوق کارکنان دولت به آنها به عنوان مستمری ناتوان بوده‌ایم، مستمری‌ که دولت برای خانواده ۵ نفری و بیشتر پرداخت می‌کند ۵۰۰ هزار تومان در ماه است و طبیعی است که خانواده‌های تحت پوشش امداد و بهزیستی از فقر و گرانی در امان نخواهند بود. چرا که این افراد عمدتاً هیچ محل درآمد دیگری ندارند.
اگر تورم ۳۰ تا ۴۰ درصد گسترش یابد، نهایت مستمری که افزایش پیدا می‌کند ۱۵ درصد است. چیزی که امسال نیز اعلام شد و این مبلغ حتی جبران شرایط عادی تورم را هم نمی‌کند چه برسد به اینکه این افراد بخواهند خدمات دیگری را نیز دریافت کنند. چرا که عموم خدمات و قیمت‌های آنها چندین برابر شده است.فراد بیکار و ساکنین سکونت گاه‌های غیر رسمی ۱۱ میلیون نفر و همچنین جمعیت ساکن در محله‌های ناکارآمد شهری ۲۱ میلیون نفر را تشکیل می‌دهند که از حداقل خدمات عمومی برخوردار نیستند،خانواده‌های دارای بیمار خاص و نادر و معلول نسبت به سایرین شرایط‌شان چندین برابر بدتر خواهد بود و نگرانی ما این است که با این روند شاهد افزایش فقر و بالا رفتن خط فقر به صورت افسار گسیخته و پوشش بیشتر جمعیت کشورمان به زیر خط فقر باشیم.تعداد زیادی از بازنشستگان و افراد دیگر با حقوق سه میلیون تومان که اعلام شده خود به خود زیر خط فقر قرار می‌گیرند در این شرایط یا باید سازمان‌های حمایتی را بزرگ‌تر کنیم که طبیعتاً بزرگ‌تر شدن این سازمان‌ها خودش مستلزم بازنگری در ساختار، تقویت ساختار و تأمین بودجه بیشتر است که دولت توان انجام این کار را ندارد.در چنین شرایطی سوءتغذیه و مشکل عدم مراجعه مردم برای دریافت خدمات درمانی و بالا رفتن هزینه‌های درمان را مشاهده خواهیم کرد.افزایش هزینه‌های درمانی، چالش جدی و همیشگی بوده است، البته در حال حاضر این شرایط بدتر شده و افراد دهک‌های پایین تأثیرپذیری منفی بیشتری از این شرایط خواهند داشت.
حدود ۵ میلیون نفر از جمعیت کشور در سه دهک پایین از هر گونه چتر حمایتی اجتماعی و بیمه‌های اجتماعی محرومند که دو میلیون و ۶۰۰ هزار نفر از آنها را سالمندان تشکیل می‌دهند.فراموش نکنیم گسترش فقر رابطه مستقیمی با افزایش جرم و آسیب‌های اجتماعی دارد. البته نمی‌گوییم همه فقرا درگیر جرم و آسیب هستند اما هیچکس نمی‌تواند رابطه فقر و جرم و آسیب اجتماعی را منکر شود. در دین هم عنوان شده فقر همسایه دیوار به دیوار، کفر است به دلیل پیامدهای منفی فقر اقتصادی است.آنچه ما نیاز داریم آرامش است اما فقر می‌تواند آرامش بسیاری از خانواده‌ها و حتی جامعه را تحت تأثیر قرار دهد.در حوزه مددکاران اجتماعی براساس شواهد موجود، بارها این هشدار را دادیم که اگر نظام چند لایه تأمین اجتماعی را نتوانیم اجرا کنیم، هزینه‌های اقتصادی، امنیتی، اجتماعی و انسانی باید پرداخت کنیم. هزینه‌هایی که گاهی مواقع جبران آن میسر نیست.چاره اندیشی در این حوزه مستلزم همکاری قوا، تجمیع منابع و اولویت دادن به افراد دارای نیازهای خاص و همچنین استفاده از ظرفیت بنگاه‌ها است و در این صورت شاید بتوانیم گره کوچکی از این مشکلات برداریم. فراموش نکنیم هر چه فقر عمیق‌تر شود، صدای تخریب و صدای درد فقر بلندتر می‌شود.