افزایش شیوع «اختلالات روانی» /خدمات روانشناسی تبدیل به یک «کالای لوکس» شده است
محمد حاتمی (رئیس سازمان نظام روان شناسی و مشاوره)
سلامت روان در شرایط تحت فشار، به مخاطره میافتد.اکنون به خاطر محدودیتها و مشکلات ایجاد شده از بابت ویروس کرونا و جنگ اقتصادی موجود مردم تحت فشار هستند. این وضعیت نرخ شیوع نشانههای روانشناختی را افزایش داده است؛ استرس، اضطراب، تعارض ،افسردگی، وسواس و سایر نشانهها رو به تزاید است. جسم و روان در تعامل یکدیگرند و هر کدام دچار عوارضی شوند بر دیگری اثر میگذارد، ما نمیتوانیم جسم سالم داشته باشیم اما روان ناسالم؛بنابراین باید همزمان برای هر دو سرمایه گذاری و برنامهریزی نمائیم. سلامت روان چند بعدی است و مسائل و مشکلات روی اندیشه، هیجان و رفتار که مؤلفههای اصلی روان است اثر میگذارد،مهمترین چالش سلامت روان این است که برای پیشگیری از عوارض روانی کرونا برنامهای نداریم و متولی پیگیری در اینباره وجود ندارد و یک امر حاشیهای است.
در صورتی برعکس است، نقش روان در سلامت به میزان نقش جسم یا حتی بیشتر است. سلامت روان مربوط به یک وزارتخانه یا نهاد نیست بلکه همه نهادها و سازمانها و رسانهها در پیشگیری و ارتقا سلامت روان نقش دارند. کمیته ویژه مقابله با عوارض روانی درستاد ملی یک ضرورت است. اکنون ۹ ماه از ورود کرونا میگذرد، یعنی ۹ ماه با تاخیر این مساله عنوان میشود، پیشبینی ما حتی اگر کرونا رخت بربندد اما آثار روانی آن پابرجاست که باید برای این چالش بزرگ مقابله با عوارض روانی کرونا یک حرکت ملی مقابله با اضطراب ملی را راه اندازی کنیم.چالش دیگر، سطح سواد سلامت روان شهروندان است که با فرهنگسازی و آموزش سطح سواد سلامت روان را افزایش دهیم در اینباره صدا و سیما خیلی میتواند نقش آفرین باشد. اکثریت مردم با نشانههای اختلالات روانی آشنا نیستند و به همین لحاظ پیشگیری نمیکنند؛ به این خاطر یک نشانه ساده تبدیل به یک اختلال روانی غیر قابل علاج میشود. چالش سوم سلامت روان و فضاهای مجازی است که افراد با هر تخصصی با بدون تخصص خود را روانشناس و مشاور در فضای مجازی معرفی میکنند و راهنمائیهای غلط میکنند و باعث افزایش آسیبهای اجتماعی و روانی میشوند. فضاهای مجازی افسار گسیخته در ذهن و اندیشه مردم اثر میگذارند. باید برای مدیریت فضاهای مجازی و فرهنگ استفاده از آن تمهیداتی اندیشیده شود. چالش چهارم بحث بیمههای پایه و تکمیلی است. مردم به لحاظ اقتصادی نمیتوانند برای مسائل خود به روانشناس و مشاور مراجعه کنند و خدمات روان شناسی و مشاوره تبدیل شده است به یک کالای لوکس و درصد کمی از مردم میتوانند از آن استفاده نمایند. در قانون برنامه ششم بند ج ماده ۱۰۲ موضوع بیمههای پایه و تکمیلی تصویب شده است. در این شرایط بحرانی کمترین کار اینست مجلس با دولت همکاری کنند، مردم بتوانند از دفترچه های بیمه خدمات اجتماعی و درمانی برای خدمات روان شناسی و مشاوره استفاده نمایند. چالش پنجم عدم تصویب تعرفه ها میباشند. سازمان مدتهاست تعرفهها را به هیات دولت پیشنهاد کرده است و در کمیسیون فرعی اقتصاد هم تصویب شده است اما از اعلام آن خودداری میشود. این امر موجب شده است افراد از مردم بابت ۴۵ دقیقه مشاوره مبالغ خارج از مصوبه سازمان دریافت نمایند و این اجحاف به حق مردم است. اکنون ویروس کرونا وضعیت روانی مردم را دچار مشکل کرده است، از یک طرف خانوادههایی که دارای متوفی هستند، از طرف دیگر کسانی که درگیر کرونا هستند و در کنار آن کادر درمان و کل جامعه نیازمند خدمات روانشناسی و مشاوره میباشند. خصوصا اینکه مردم نیاز به آموزش دارند.سبک زندگی کرونایی، بستههای آموزشی، مهارتهای کنترل خشم، استرس، مهارت مدیریت فرزندان در خانواده و از همه مهمتر نیاز دارند با مشاورین خود حرف بزنند، گفتگو کنند، لذا ضرورت طرح غربالگری سلامت روان اجرایی شود و برای همه ۲۲ میلیون خانواده شناسنامه سلامت روان تدوین شود. اگر خانوادههای ما شناسنانه سلامت روان داشته باشند، وضعیت عوارض روانی کرونا مشخص میشود. کجا آموزش و کجا مداخلات روانشناختی انجام دهیم. امیدوارم برای ارتقا سلامت روان و مقابله با نابهنجاری های ناشی از کرونا که سلامت روان را به مخاطره انداخته است برنامه هایی تدوین شود.
نظر شما :