حقی که در دوران کرونا به گردن داریم
امید زمانی (مدیر گروه جامعهشناسی و سلامت انجمن جامعهشناسی ایران)
شهروند بودن، همیشه حقوقی برای انسانها فراهم کرده و مسئولیتهایی را در کنارش به همراه میآورد. زندگی اجتماعی مسئولیتهایی دارد و حقوقی باید برایش فراهم شود. هم در حقوق بشر و هم در قانون اساسی به حوزه بهداشت توجه ویژه شده و جزو حقوق اولیه انسانها این است که زندگی سالم و به دور از بیماری داشته باشند. برخی ساختارها، مستقیماً وظیفه تأمین سلامت را به عهده دارند و برخی به صورت غیرمستقیم هستند. چنانچه ساختارها و سازمانهای متولی تأمین سلامت مردم، مسئولیتهای خود را بدرستی انجام دهند، در برابر میتوانند انتظار داشته باشند که مردم هم مسئولیتپذیر باشند. بخشی از این حقوق دوجانبه گاهی اوقات کمرنگ دیده میشود و چه از طرف مسئولان و چه از طرف مردم کوتاهیهایی میشود. در پاندمی کرونا ویروس هم دچار مشکلات و عوارضی هستیم که بشدت دردناک هستند و بویژه برای خانوادههایی که عزیزان خود را از دست دادهاند، غیر قابل جبران به شمار میرود.انتظاری که از شهروندان میرود، این است که به توصیههای بهداشتی در محیط کار و در محیط خانه عمل کنند. ویروس کرونا از طریق قطرات تنفسی و تماس نزدیک سرایت میکند و رعایت فاصله فیزیکی، زدن ماسک و شستن دستها باید رعایت شود. بخشی از این رفتارهای بهداشتی نیاز به پیش زمینه فرهنگی و آموزشی دارد، متأسفانه در کشور ما به طور منظم این مسائل جدی گرفته نشده بود و در طول زمان خیلی از کودکان در مدرسه یا خانواده و حتی از طریق رسانهها با رفتارهای بهداشتی آشنا نبودند و نمیدانستند که چگونه باید بهداشت را رعایت کنند. پدری که به بهداشت عمل نمیکند و در محیطهای بیرون زباله میاندازد، نمیتواند به کودک خود هم موارد بهداشتی را آموزش دهد.فرهنگ بهداشت باید گسترش داده شود تا شهروندان از بیماریها به دور باشند. انتظار دیگری که از شهروندان میرود، این است که به محدودیتهای کاری و رفت و آمد درخصوص تعاملات اجتماعی آنگونه که از سمت نهادهای مسئول درخواست میشود، توجه کنند؛ مسافرتها، میهمانیها، جشنها و عزاها باید با کمترین تعداد و رعایت فاصلهگذاری برگزار شود. مراسم آنلاین هم در این روزها میتواند کمککننده باشد. گاهی اوقات به دلایل مختلف، خود نهادهای مسئول، همایشهایی را برگزار میکنند، در چنین مواردی وقتی مردم تناقضات را میبینند، نسبت به اجرای محدودیتها تردید میکنند و نمیدانند باید همه موارد را رعایت کرد یا خیر. در مورد ویروس کووید19 باید تکتک افراد جامعه تمامی موارد بهداشتی را رعایت کنند. در مرحله بعدی نیز همه شهروندان باید به کمک یکدیگر بیایند، همه ما درخصوص کمکهای نقدی یا جنسی یا با کمک خیریهها میتوانیم در سلامت یکدیگر مؤثر باشیم. البته در خصوص نهادهای غیردولتی، برخی از این نهادها با محدودیتهایی مواجه هستند و افرادی که میخواهند کارهای داوطلبانه و خیریه انجام دهند، آنچنان نظاممند و مطابق اصول علمی نمیتوانند کار خود را به پیش ببرند و بسیاری از کارهای خیریهای و اهدای مالی در این زمینه به بیراهه رفته و به هدر میرود. او معتقد است: به نظر میرسد همه مردم و نهادها باید به اصول اولیه تشکیل جامعه برگردند. اصول اولیه این است که هر فردی حقوقی دارد و دسترسی همه به امکانات بهداشتی باید یکسان باشد، در مقابل هم تمامی افرادی که از خدمات بهداشتی و درمانی استفاده میکنند، باید شهروندی مسئول در قبال دولت و یکدیگر باشند.
نظر شما :