تاثیر فقر بر مرگ های کرونایی
حسین حاتمی (استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی)
سازمان جهانی بهداشت به عنوان متولی حفظ و ارتقا سلامتی همه انسانها همه ساله در سالروز تأسیس آن سازمان، یکی از اولویتهای بهداشتی را به عنوان شعار بهداشتی سال، اعلام میکند و از رهبران و سیاستگذاران کشورها میخواهد برای دستیابی به اجرای صحیح اهداف نظام سلامت تلاش کنند. شعارهای هفته سلامت در سالهای اخیر عمدتاً در رابطه با معضلات بهداشتی مرتبط با سلامت جسمی- روانی بوده است. توجه به ابعاد دیگر سلامت یعنی سلامت اجتماعی و معنوی نیز یکی از مهمترین اهداف سازمان جهانی بهداشت است. سلامت انسانها ریشه در توجه به تمامی ابعاد چهارگانه جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی سلامت دارد.
عدالت گرایی محور اصلی برقراری سلامت در جوامع است، از پنج دهه قبل شعار سازمان بهداشت جهانی حول محور بهداشت برای همه انتخاب میشد. اهداف توسعه هزاره در سالهای قبل از ۲۰۱۵ میلادی مطرح شده بود و منشور اهداف توسعه پایدار نیز از سال ۲۰۱۶ برای اجرا به همه کشورها ابلاغ شد. بر همین اساس توجه به عدالت گرایی در دستورکار قرار گرفت و شعار روز جهانی بهداشت سال ۲۰۲۱ ساخت جهانی عادلانه تر و سالمتر اعلام شد. علت انتخاب شعار سال ۲۰۲۱ سازمان بهداشت جهانی، پیشگیری از گسترش ظلم و بی عدالتی اقتصادی و اجتماعی در سطح جهان است که حیطههای چهارگانه سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و حتی معنوی را تحت الشعاع خود قرار داده است. طبق آخرین آمارهای سازمان جهانی بهداشت که در سایت رسمی آن سازمان، قابل مشاهده است تأثیر فقر و غنا بر میزان بروز بسیاری از بیماریهای عفونی عصر حجری به قدری واضح است که از یکی از ۱۰ بیماری که عامل بیشترین مرگ و میر جهانی در کشورهای صنعتی را به خود اختصاص میدهد، بیماریهای عفونی دستگاه تنفس تحتانی است. در حالی که در کشورهای با وضعیت اقتصادی نامطلوب، ۶ علت از ۱۰ علت اصلی (یعنی بیماریهای عفونی دوران نوزادی، بیماریهای دستگاه تنفس تحتانی، بیماریهای اسهالی، مالاریا، سل و ایدز) را بیماریهای عفونی تشکیل میدهد.
: تأثیر فقر و نابرابریهای اجتماعی بر نوع بیماریها و میزان مرگ ناشی از آنها از قدیم کاملاً شناخته شده است. به طور مثال در بقایای اجساد مومیایی فراعنه مصر و برخی رعایای فقر مصر مشخص شده، پادشاهان و فراعنه بیشتر در اثر ابتلاء به بیماریهای مرتبط با زیاده خواری گوشت، چربی و شیرینی جانشان را از دست می داده اند و این در حالی است که مرگ رعایا غالباً بر اثر ابتلاء به بیماریهای عفونی مهلکی همچون سل و مالاریا بوده است. أثیر واضح استعمار کشورهای ابرقدرت و ظالم در حق کشورهای مظلوم و ستمدیده جهان، را مورد توجه قرار داد و گفت: به طور مثال وضعیت اقتصادی یمن به وضوح بر میزان بروز و موارد مرگ میر ناشی از بیماریهای عفونی اثرگذار بوده و این در حالی است که علاوه بر مرگ و میر ناشی از نسل کشی و محاصره نظامی و اقتصادی مردم این کشور مرگهای زودرس با علت بیماریهای عفونی را نیز متحمل میشوند.
در سال ۲۰۱۷ میلادی طبق آمار رسمی سازمان جهانی بهداشت، ۸۴ درصد وبا و ۴۱ درصد مرگ ناشی از این بیماری عصر حجری در کشور یمن رخ داده و عده زیادی نیز به هلاکت رسیده اند، همچنین این مردم با همه گیری دیفتری و بعضی از همه گیری های دیگر نیز دست به گریبان بوده اند که هم اکنون نیز ادامه دارد. واکنشها و اعتراضات سازمان جهانی بهداشت نیز بی نتیجه بوده به طوری که در سال ۲۰۱۹ میلادی ۹۳ درصد موارد جهانی وبا در آن کشور جنگ زده، به ثبت رسیده است. محققین آمریکایی مقایسهای بین سیاه پوستان و سفیدپوستان آن کشور انجام داده و اعلام کرده اند شدت بیماری و موارد مرگ ناشی از آن در سیاه پوستان که یکی از طبقات ستمدیده آن کشور به حساب می آیند بیشتر از سفیدپوستان است. میزان موارد بیماری و مرگ ناشی از کووید ۱۹ در کشور پرجمعیت و فقیری همچون هندوستان در بالاترین سطح ممکن قرار داد و این در حالی است که توده انبوه جمعیت این کشور را اقشار فقیر تشکیل میدهند که به خدمات پیشرفته پزشکی دسترسی ندارند. بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت، کشور ایران از سه دههی قبل از نظر شیوع بیماری جذام، به مرحله حذف رسیده و یا بیماری مالاریا که در گذشتهای نه چندان دور عده کثیری از مردم را مبتلا و به هلاکت میرساند نیز طبق اعلام رسمی آن سازمان به مرحله حذف رسیده و به صف بیماریهای کنترل شده، پیوسته است. در حال حاضر پوشش واکسیناسیون در تمام نقاط کشور به صورت یکسان انجام میشود به این معنی که در دوره افتادهترین روستاها یا مراکز استانها به لحاظ پوشش بهداشتی واکسیناسیون هیچ تفاوتی وجود ندارد، این موارد مهر تأییدی به تلاش برای دسترسی یکسان آحاد جامعه به امکانات بهداشتی و برقراری عدالت در سلامت دارد.
نظر شما :