بررسی آسیب‌ها و اثرات مثبت کرونا بر فراغت دانشجویان

به گزارش دفتر مطالعات فرهنگ جهاد دانشگاهی، دومین نشست وبیناری اوقات فراغت به مثابۀ گفت‌وگو در روز چهارشنبه ۱۹ شهریورماه به اهتمام معاونت فرهنگی دانشگاه گیلان، با پشتیبانی دفتر سیاستگذاری فرهنگی وزارت عتف و دفتر دانشگاهی انجمن جامعه‌شناسی دانشگاه گیلان با حضور مخاطبانی متشکل از کارشناسان و مدیران فرهنگی دانشگاه‌های سراسر کشور برگزار شد.
 اردشیر منصوری، در این وبینار در خصوص کرونایی شدن فراغت و زیست دانشجویی سخن گفت و پس از مروری بر تلقی‌های سه‌گانه در تعریف و جایگاه فراغت در زندگی انسان امروز، به راه‌های گوناگون گذران اوقات فراغت، کارکردهای فراغت به‌طور عام و نیز اهمیت آن در زیست دانشجویی پرداخت.
 وی سپس با تشریح تأثیر شرایط کرونایی بر گذران فراغت، به‌ویژه فعالیت‌های فراغتی دانشجویان، بازنگری در نحوۀ گذران فراغت و تجدید نظر در سیاست‌گذاری فراغتی را مورد توجه و تأکید قرار داد.
 این کارشناس فرهنگی به تأثیرهای کرونا بر فراغت دانشجویی اشاره کرد و گفت:
 فقدان تجمعات دانشجویی و برنامه‌های گروهی، یکی از آسیب‌های است که کرونا بر فراغت دانشجویان می‌گذارد که سبب کاهش زمینه برای پیوندهای دوستی، کاهش مهارت‌های جمعی از قبیل ارتباطی، تیمی، حل تعارض، کاهش جامعیت تصویر ذهنی از محیط می‌شود.
 منصوری آسیب‌های محتمل افزایش ساعات خواب و استراحت را آسیب دیگر دانست که سبب احساس رخوت و رکود می‌شود، و افزود: افزایش میل به راه‌های ناسالم سرخوشی (مواد روانگردان، ...)، کاهش پویایی و افزایش تنبلی و بی‌حوصلگی، افزایش بی‌رویۀ ساعات حضور در فضای مجازی برنامه‌های فیزیکی-اجتماعیِ نسنجیده و بیرون از استانداردهای دانشگاهی، پیشنهاد سیاستی نیز از جمله آسیب‌های کرونا بر اوقات فراغت دانشجویان است.

پی با بیان اینکه کرونا آثار مثبتی نیز دار دارد تصریح کرد: اصل (ارزش) عدالت که سبب توجه مضاعف به طبقات پایین اقتصادی می‌شود، اصل (ارزش) اهمیت ارتباط فیزیکی-اجتماعی که سبب اندیشیدن تمهیداتی از قبیل برنامه‌های حضوری در عین رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی می‌شود، اصل (ارزش) خلاقیت در محدویت‌ها که سبب فعال‌سازی و ارتقاء ظرفیت‌های فضای مجازی می‌شود از جمله موارد اثربخشی این شیوه از فعالیت در جامعه می‌باشد.
  دکتر مقصود فقیرپور، در ادامه این نشست در خصوص اوقات فراغت و شادکامی گفت: شادکامی یکی از نیازهای اساسی انسان و عنصر اصلی کیفیت زندگی فردی و اجتماعی است و وجود آن موجب رشد و بالندگی می‌شود همچنین فعالیت‌های اوقات فراغت نیز کارکردهای متعددی دارند که یکی از مهم‌ترین آنها کسب لذت و شادی است.
وی ادامه داد: اوقات فراغت و اوقات جدی با هم ارتباط دارند که دانشجویان بر اساس نقش‌هایی که بر عهده دارند، بخشی از اوقات زندگی‌شان را به انجام فعالیت‌های جدی زندگی از جمله فعالیت‌هایی همچون شرکت در کلاس‌ها، مطالعه دروس، انجام فعالیت‌های پژوهشی و تکمیل پروژه‌ها می‌پردازند که اگر این فعالیت‌ها را بدرستی تعریف کنند و زمان لازم برای آن‌ها را مشخص نمایند، آنگاه اوقات فراغتشان بدرستی معنا پیدا می‌کند.
 متخصص امر روانشناسی در ادامه تصریح کرد: شادمانی واقعی دانشجویان به میزان زیادی به مشخص‌کردن فعالیت‌های اصلی و فعالیت‌های مربوط به اوقات فراغت و نحوه گذران آنها بستگی دارد همچنین در مورد هر دانشجویی این سوال‌ها مطرح می‌شوند که (فعالیت‌های اصلی آنها چیست و چگونه انجام می‌گیرد؟ اوقات فراغت آنها چیست و چگونه سپری می‌شود؟) که لازم است در پاسخ به این سوال‌ها، مسئولیت‌های فردی دانشجویان و مسئولیت‌های نهادهای مختلف اجتماعی مشخص شود و هر کدام به صورتی یکپارچه به گونه‌ای برنامه ریزی کنند که اوقات فراغت دانشجویان در خدمت تامین نیاز به شادمانی آن‌ها باشد.
وی افزود: این برنامه ریزی‌ها نباید فقط به برنامه‌های سالانه و یا ماهانه محدود شوند ، بلکه برای کمترین زمان فراغت دانشجویان نیز باید اندیشید و خلاقانه و با بهره‌گیری از نظر و خواسته‌های خود آن‌ها، طراحی‌های مناسبی انجام داد. برنامه‌هایی که در وهله اول با جهت‌گیری فراهم کردن شادمانی باشند.
دکتر فقیرپور در خاتمه گفت: اوقات فراغت به دلایل مختلفی می‌تواند بر شادمانی تأثیرگذار باشد یکی از تبیین‌ها برای این اثرگذاری وجود آزادی عمل و انتخابگر‌بودن است که در شیوه گذراندن اوقات فراغت شخص به طور نسبی از آزادی عمل بیشتری برخوردار است و آزادی شادی‌آور است. تبیین دیگر آن است که اوقات فراغت انگیزش اجتماعی بیشتری فراهم می‌کند که نتیجه آن تعاملات اجتماعی بیشتر، ارتباط با شبکه‌های اجتماعی و نهایتا دسترسی به حمایت‌های اجتماعی است.