ضرورت حفظ اعتماد اجتماعی برای مهار کرونا

پیشتر موضوع امید بیشتر در رشته روانشناسی مطرح بود اما به مرور در دهه‌های اخیر تبدیل به یکی از موضوعات مهم رشته مردم‌شناسی شد که دلیل آن هم ارتباط مردم‌شناسی با جنبه‌ها و ابعادی از زندگی است که در ارتباط با موضوع امید هستند و می‌توانند آن را تقویت یا تضعیف نمایند.امید فردی به مسائلی چون سلامت رفاه و شادی باز می‌گردد و توانایی فرد برای رسیدن به اهدافی است که برای زندگی خود تعیین کرده و انگیزه و تمایل رسیدن به این اهداف را تقویت می‌کند. در این بخش بحث عدالت اجتماعی برجسته نیست اما برعکس در بخش امید اجتماعی بحث عدالت و فرصت برابر برای همه گروه‌ها مطرح است و امکان طرح ایده‌های انتقادی به منظور رفع موانع در دستیابی همه مردم به فرصت های برابر در آن اهمیت دارد. امید اجتماعی با مسائلی ارتباط دارد که قابل لمس در زندگی مردم باشد و نهادهای مردم سالار در آن نقش کلیدی دارند. در صورت عدم امکان طرح ایده ها برای پیشرفت عمومی، اعتماد اجتماعی کاهش می‌یابد و این خود به بروز شکاف‌هایی در جامعه منجر می‌شود. در ارتباط با کرونا باید به دنبال ایجاد، حفظ اعتماد اجتماعی و عمومی و عدم ایجاد شکاف باشیم و از این نظر باید سیاست‌گذاری های دوره کرونا در کشورهای مختلف از جمله در کشور ما مورد نقد و بررسی قرار گیرد. مردم شناسی به عنوان رشته‌ای که در حوزه سیاست‌گذاری می تواند صدای مردم را به گوش دولت ها برساند و مانع از کاهش سرمایه و اعتماد اجتماعی گردد این رشته در ایران با مشکلاتی رو به رو ست و مهمترین آن این است که باید انحصار این رشته از مراکز دانشگاهی محدود برداشته شود و بیشتر دانشگاه ها و رشته ها با توجه به میان رشته ای بودن این علم آن را دایر کنند، این در حالی است که اکنون این رشته محدود به چند دانشگاه و مرکز در ایران است. دولت‌ها باید با شنیدن صدای مردم از طریق رشته مردم‌شناسی مانع از گسترش ناامیدی و نارضایتی شوند و راه را بر توسعه عدالت محور و گسترش امید اجتماعی باز کنند.
مردم‌شناسی رشته امید است
سید قاسم حسنی، استاد دانشگاه مازندران
مردم شناسی را می توان رشته امید دانست چون درد و مشکلات مردم را بازتاب می دهد و مبتنی بر توسعه از پایین به بالا و نه توسعه فرمایشی و دستوری است. در دوره کرونا در ارتباط با برنامه‌ریزی دولت‌ها باید دید تا چه حد این برنامه‌ها و سیاستگذاری‌ها با توجه به نظر مردم بوده است و آیا گونه‌ای از عدم رضایت و کاهش اعتماد اجتماعی را باعث شده یا برعکس. کرونا حاصل بی‌نظمی‌هایی در جهان ما است که خود حاصل بی توجه به تنوع زیستی و طبیعی و فرهنگی است و مردم‌شناسی به عنوان رشته دعوت به بازگشت به خود می‌تواند امید را در میان مردم بر اساس یک رویکرد واقع‌گرا تقویت کند. حوزه نفوذ رشته مردم‌شناسی در کشورهایی که به نظر مردم توجه دارند در سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی بالا و برعکس در کشورهای دیگر کم است، مردم‌شناسی در کشورهایی که به نظر مردم توجه دارند در بحران‌هایی مثل کرونا خیلی می‌تواند قوی عمل کند. مردم‌شناسی با توجه به این که به پیشرفت و توسعه از پایین به بالا معتقد است، حالت فرمایشی ندارد و به مشارکت مردم اعتقاد دارد، می‌تواند با نشان دادن مشکلات امید را تقویت نماید چرا که راه حل آن را از نظر مردم نشان می‌دهد و می گوید مطالبه مردم چیست. دخالت انسان در صحنه جهان زیستی بسیار زیاد شده و صحنه جهان زیستی کرونا که همه گیری مهلکی را نشان می‌دهد ناشی از همین دخالت‌های افسار گسیخته و کاهش، تنوع زیستی و طبیعی در جهان است به همین دلیل باید در یک گذار جدید وارد تعریف نظم‌های جدیدی در جهان شد که دخالت انسان را در طبیعت کم کند.