دولت‌ها نگران محکومیت به سلطه‌گری در عرصه بهداشت و درمان نباشند

استادیار جامعه شناسی دانشگاه بجنورد گفت: دولتها نگران نباشند از اینکه در عرصه سیاستگذاری‌های بهداشتی _ درمانی سلطه‌گر نامیده شوند، شاید این تنها سلطه‌گری در تاریخ بشر باشد که مردم در آینده بابت آن قدردان دولت‌هایشان خواهند بود.
مریم رحمانی، استادیار جامعه شناسی دانشگاه بجنورد، در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان شمالی، با اشاره به اینکه حتی زمانی که مجازات‌های قانونی هم در نظر گرفته شود باز هم عده‌ای قانون‌گریزی خواهند نمود، اضافه کرد:  زمینه‌های قانون‌گریزی در جامعه بسیار است و دلایل متعددی دارد که مضیقه زندگی مردم، ضعف سرمایه‌های اجتماعی، مدیریت ضعیف صحنه تعامل شهروند و ماموران اجرای قانون، مقبولیت قانون‌گریزی نزد برخی افراد، ضعف عدالت در جوامع، خود صلاحیتی و خود تجویزی مردم در برابر قانون تجویزی و .... می‌تواند از آن جمله باشد.
وی ادامه داد: لازم است در کوتاه مدت با بالا بردن ضمانت‌های اجرایی و البته مدیریت صحیح، صحنه تعامل شهروندان با مجریان قانون، همسویی مردم با سیاست‌گذرای‌های عرصه سلامت را بیشتر نمود. 
رحمانی تاکید کرد: ویروس کرونا روال زندگی معمول مردم در  اقصی نقاط جهان را تغییر داده است و زمانی که روال‌ها تکرار نمیشود، افراد احساس نا امنی می کنند و در حقیقت اگر سنت را تکرار چیزی در زمان و مکان بدانیم، سنتهای مردم مورد تهدید واقع شده است. 
وی اضافه کرد: شما یک روز عادی خود را مورد تامل قرار دهید، چه روال‌هایی وجود داشت؛ سلام و احوال‌پرسی معمول، برگزاری جشن‌ها و مراسم شادی و سوگ، خریدهای روزانه که اکنون نمی‌توانید آن‌ها را انجام دهید و تمام این نتوانستن‌ها هراس و نا امنی ایجاد می‌کند و موضوع خاص شهروندان نیست، مسئولین و سیاست‌گذاران نیز درگیر این هراس، تصمیمات متعدد و بعضاً متفاوتی را تجربه می‌شوند.
استادیار جامعه شناسی دانشگاه بجنورد عنوان کرد: علی‌رغم تلاش بسیار نظام بهداشتی_ درمانی در جهان، و علی‌رغم تمام تصورات مردم در مورد پیشرفت‌های بهداشتی_درمانی، این نظام نتوانسته است راه حلی پزشکی ارائه دهد.
وی با بیان اینکه راه حل‌های اجتماعی در رابطه با این موضوع ارائه شده است، اظهار کرد: در خانه ماندن یکی از راه‌حل‌های اجتماعی است و این تردید در موفقیت نظام بهداشتیدرمانی موجب بی‌اعتمادی مردم به نظام‌های بهداشتیدرمانی شده است و این موضوع پیامد تلخی برای همگان دارد و به طور قطع اعتماد مردم به کادر درمان جدای از اعتماد به نظام بهداشتی_ درمانی در نظر گرفته می‌شود.
رحمانی تاکید کرد: افزایش اضطراب، ترس، وسواس‌های فکری و رفتاری، تردید در باورهای رایجی مثل باور به آموزش حضوری و تردید در مورد آن با تبلیغات بسیار در مورد آموزش‌های مجازی، تردید در روال‌های اداری حضوری که اکنون غیرحضوری انجام می‌شود، تردید در اهمیت وسایل ارتباطی الکترونیکی که امروزه امید مردمان شده است، و هزاران تردیدی دیگر که هر یک از ما به تبع موقعیت اجتماعی و درگیری‌ها و مشغولیت‌های روزمره ما بیش از دیگران در موقعیت‌های متفاوت تجربه خواهیم نمود، از جمله پیامدهای اجتماعی این موضوع است.
وی ادامه داد: شاید بتوان زندگی مردم عصر جدید را به دوره پیش از کرونا و پس از کرونا تقسیم نمود و الگوی رفتاری و اعتقادی هر دو دوره را با هم مقایسه نمود.
استادیار جامعه شناسی دانشگاه بجنورد گفت: البته این ویروس در کنار تهدیدها، فرصت‌های بسیاری را هم برای مردم جهان و البته برای کره زمین ایجاد نموده است و شاید انسان عصر جدید پیش از این تجریه حضور در منزل را با این وسعت هرگز درک نکرده باشد و البته فرصت‌های اقتصادی جدید و فرصتی برای تامل در باورها.
وی در پاسخ به این سوال که با توجه به شرایط کنونی چه راه حل‌هایی پیش روی مردم و مسئولین برای مبارزه با ویروس کرونا است، عنوان کرد: انسان توانایی بازاندیشی و بازتاملی دارد و با بازاندیشی در رفتارها و باورها امکان اصلاح و تغییر آن وجود خواهد داشت که نه تنها شهروندان بلکه مسئولین و سیاست‌گذاران نیز با تامل بر رفتارها و تصمیمات خود و بازخوردهای ناشی از تصمیمات قبلی در حال اصلاح و تغییر رفتارها و سیاست‌گذاری‌های خود هستند.
رحمانی تاکید کرد: بیش از هر چیز نیاز به عقلانی‌سازی جامعه داریم و در اینجا مراد از رفتار عقلانی به معنای فارغ بودن رفتار از هرگونه درگیری در احساسات یا تفکرات خاص گرایانه است.
وی ادامه داد: احساسات یا تفکراتی که سلامت عامه را به خاطر خواست، صلاح فرد، افراد خاصی یا موقعیتی خاص به خطر بیاندازد عقلانی نیست و البته از این دست رفتارها در جوامع کم دیده نمیشود و «الان عید است و باید رفت دیدار، میروم به دیدار مادرم و ...» از جمله رفتارهای غیرعقلانی هستند که البته این رفتارهای خاص صرفاً شهروندان نیست، بلکه سیاست‌گذاران و مسئولان نیز مبتلا به آن هستند.  
رحمانی تصریح کرد: به عنوان راهبردی کوتاه مدت نیاز هست روایت‌های زندگی افراد درگیر با کرونا در هر سطحی «از کادر درمان، سیاست‌گذاران، افراد مبتلا، بازمانده‌های افراد متوفی بر اثر کرونا» را به شیوه ماندگار و هنرمندانه بازگو نمائیم.
استادیار جامعه شناسی دانشگاه بجنورد افزود: در حقیقت نیاز به ساخت روایت‌های واقعی، عینی و شفاف داریم تا تفکرات انتزاعی و ذهنی افرادی‌که هنوز درگیری عینی با کرونا نداشته‌اند را با روایت‌های عینی و واقعی به عینیت نزدیک سازیم.
وی اضافه کرد: در هر ساختاری منابع و قواعدی وجود دارند در نظام اجتماعی جوامع نیز منابعی هست که نیاز داریم به نحو احسن از آنها بهره گیریم و برای مثال منابعی همچون بزرگان اقوام و طوایف، رهبران مذهبی، رهبران سیاسی، رهبران مدنی، سلبریتی‌ها می‌توانند در جهت اقناع مردم در راستای همراهی با سیاست‌گذاری‌های بهداشتی_درمانی بسیار مفید باشند. 
رحمانی ادامه داد: همچنین قواعد بسیاری برای همراهی با سیاست‌گذاری‌های عرصه سلامت وجود دارد و آنجا که قواعد تجویزی فرهنگی، خواست‌ها و تذکرات ضمنی پاسخگو نیست، لازم است قواعد تهدیدی وارد عمل شود و اشاره ام به زمانی است که مجازاتهای درونی«تعهدات اخلاقی افراد در قبال خود و دیگران، احساس ترس، احساس گناه و ...» پاسخگوی شرایط موجود نیست، لازم است مجازات‌های بیرونی یعنی پاداش‌ها و تهدیدهای قانونی وارد عرصه عمل شود که آن هم با بالاترین ضمانت اجرایی قابل انجام است.