آنچه در این جستار آمده است، صرفا مواضع نویسنده آن است و مواضع دفتر مطالعات فرهنگی جهاد دانشگاهی محسوب نمی‌شود. این دفتر، آماده انتشار نقدهای وارد بر این جستار است.
ادامه مطلب
جبار رحمانی (عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم؛ عضو شورای علمی دفتر مطالعات فرهنگی جهاد دانشگاهی)
ادامه مطلب
در حال حاضر شیوع ویروس «کرونا کووید ۲۰۱۹» به مهم‌ترین مسأله جامعه جهانی تبدیل شده است. در این شرایط طبیعتا مردم خواهان آگاهی از مسائل مربوط به این بیماری جدی و خطرناک‌اند. در چنین شرایطی معمولا تشنگی زیادی برای دریافت اطلاعات وجود دارد و بسیاری از افراد تلاش می‌کنند از راه‌های گوناگون به اخبار بیشتری درباره این موضوع دسترسی پیدا کنند تا از سطح ابهام و ناآشنایی نسبت به آن کاسته شود.
ادامه مطلب
کرونا وضعیتی استثنایی پدید آورده است که دخالت‌های دولت را گسترش داده، بسیاری از آزادی‌ها را سلب نموده و سیستم‌های بی‌سابقه کنترلی را وضع کرده است. از پلیس‌های رباتیک چینی تا نظامیانِ چوب‌به‌دستِ هندی، با مشروعیتی بی‌سابقه، این فرصت را یافته‌اند که رفت‌و‌آمدهای مردم، خریدها و حتی پوششان را تعیین کنند و در مواردی، گفت‌وگو و خبررسانی درمورد این بیماری را جرم تعریف نمایند. هم‌زمان، مرزهای ملی به‌شدت تقویت شده و الگوهای بیگانه‌هراسی افزایش یافته‌اند. نژادپرستی در اَشکال متنوعی ظاهر شده است و تمامی این موارد به نفع نیروهای سیاسیِ راست‌گرایی است که همواره از گشودگیِ مرزها و ورود مهاجران نگران بودند. دنیای خیالیِ آنها نیز امروز در مقابل ما طرح شده است.
ادامه مطلب
ویروس کرونا نشان داد مانند روش‌های کلاسیک مدیریت، نمی‌توان فارغ از محیط وآنچه درمحیط اتفاق می‌افتد، جامعه و سازمان را مدیریت کرد، زیرا به‌وضوح قابل مشاهده است که یک ویروس به‌عنوان یک عامل خارجی چه بر سر اقتصاد، فرهنگ، اجتماع و... آورده است. *** آنچه در این جستار آمده است، دیدگاه‌های نویسنده است و مواضع دفتر مطالعات فرهنگی جهاد دانشگاهی محسوب نمی‌شود.
ادامه مطلب
شیوع این ویروس در ایران اما، شکل جدیدی در ساختار اجتماعی وفرهنگی ایران را ایجاد کرد. به نحوی که امروز با شرایطی در کشور مواجه هستیم که در هیچ دروه ای از حافظه ذهنی ۵۰ ساله اخیر مردم مسبوق به سابقه نیست. ویروسی که با شیوع خود تمام معادلات تجاری، شغلی، صنفی و حتی آموزشی و فرهنگی کشور را دگرگون کرده است. *** آنچه در این جستار آمده است، دیدگاه‌های نویسنده است و مواضع دفتر مطالعات فرهنگی جهاد دانشگاهی محسوب نمی‌شود.
ادامه مطلب
در این هنگامه که کارفرمایان محل‌های‌کار را برای کند‌کردن انتشار ویروس کووید-۱۹ می بندند، روانشناسان صنعتی و سازمانی به مدیران و کارکنان در این مورد که چگونه می‌توانند اثربخش‌تر کار کنند اندرز‌هایی داده‌اند.
ادامه مطلب
این جستار اپیدمی اچ.آی.وی/ایدز در آفریقای جنوبی را به‌عنوان نمونه در نظر می‌گیرد و درس‌هایی را بررسی می‌کند که از این نمونه می‌توان درخصوص فرهنگ گرفت. از این منظر، به‌صورت خلاصه بعضی از راه‌های تأثیرگذاری فرهنگ را در مواجهه با اپیدمی‌ها نشان می‌دهد و رویکردهای گوناگونِ درنظرگرفتنِ این تأثیرگذاری‌ها را ارزیابی می‌کند. سپس، بحث خود را با پرداختن به درس‌هایی که از مواجهه با ایدز آموخته‌ایم و نیز کاربست این درس‌ها در مواجهه با شیوه ابولا در آفریقای غربی در سال ۲۰۱۴ توسعه می‌دهد و استدلال می‌کند که در مواجهه بین‌المللی، اغلب، فرهنگ به عاملی خطرآفرین تبدیل شده، چراکه ابعاد ساختاری و زیربنایی نادیده گرفته شده است.
ادامه مطلب
پس از شیوع بیماری کرونا در ایران، تحولاتی در حوزه فرهنگ دینی و فضای مذهبی جامعه به وجود آمد که اغلب به عنوان تهدید و یا حداقل رخدادهایی غم‌انگیز به آنان نگریسته شد و حتی برخی به آن تحولات، بلاهای بدتر از کرونا نام دادند. در این نوشتار کوتاه به این مهم می‌پردازیم که لزوما این تحولات، منفی نبوده و می‌توان بجای تهدید، آنها را فرصت قلمداد و یا حداقل، آنها را تبدیل به فرصت کرد. تهدیدها را به دو بخش تقسیم کرده و فرصت‌های به‌وجودآمده در هرکدام را ذیل آن مطرح و بررسی می‌کنیم.
ادامه مطلب
ایران در حالی وارد سومین هفته از اعلام رسمیِ بیماری شده که ویروس کوید ـ ۱۹ با نام عمومیِ کرونا انتشار فراگیر یافته است. بیماری‌های جمعی، نمونه‌ای از مصائب اجتماعی قلمداد می‌شوند که همچون سیل و زلزله و... به جمعیتی بزرگ تحمیل می‌شوند. پرسش عمده عبارت است از اینکه مواجهه ایران با این بحران چگونه بوده است؟
ادامه مطلب
مخاطرات امروزی، معنا و دلالت‌های اجتماعی و سیاسی پیدا می‌کنند. معناها و دلالت‌هایی که فارغ از منشاء طبیعیِ مخاطرات، وابسته به بافت و زمینه اجتماعی و مناسبات قدرتی است که در آن رخ می‌دهند؛ به‌گونه‌ای‌که یک پدیده یکسان در بسترهای اجتماعیِ متفاوت، معناها و دلالت‌های متفاوت و درنتیجه، واکنش‌های متفاوتی به دنبال خواهد داشت.
ادامه مطلب
بیماری های عمومی، بهداشت عمومی، سلامت عمومی و ... مفاهیمی هستند که در زندگی انسان مدرن اهمیت بسیاری یافته‌اند. شاید این مفاهیم در نگاه اول، صرفاً اموری معطوف به سلامت بدنی و بیولوژیک افراد یا گروه‌ها درنظر گرفته شوند. اما به نظر می‌رسد، اصولاً بدن، سلامت، بیماری و بهداشت که در وهله اول به پزشکی و متخصصان بهداشت مربوط می‌دانیم، به شدت اموری چندوجهی و چندلایه هستند که نمی‌توان آنها را بدون توجه به سیاست، الهیات، اقتصاد و جامعه و فرهنگ فهمید.
ادامه مطلب
