بحران کرونا درس‌های ملموسی درخصوص استفاده از کلان‌داده‌ها، تحلیل پیشگویانه و سیستم‌های هشدار سریع در پی داشته است. هم‌اکنون هوش مصنوعی به شکلِ سازنده‌تری مورد استفاده قرار می‌گیرد: نه‌تنها در مراحل اولیه همه‌گیری‌ها، بلکه در به حداقل رساندنِ همه خطرهای بالقوه جهانی که چندان وقعی به مرزهای ملی نمی‌نهند. همگان به ابزارهای مرتبط با سلامت مجهز شده‌اند، چراکه مبادلات جهانیِ داده‌های روزآمد بهداشتی اجازه شناسایی زودهنگام خطرها را به ما می‌دهد.
ادامه مطلب
یکی از روشهای جدید درمان در روانشناسی، درمانهای مبتنی بر ذهن‌آگاهی هستند. ذهن‌آگاهی رویکردی است که تاکید بسیار بر “اکنون” و “ اینجا” دارد و نه تنها زیستن در زمان حال، بلکه توانایی “زیست ساده” و “ساده زیستن”. یکی از شاخص‌های اصلی این رویکرد توانایی برخورداری از ذهنی” ژله”ای است که نشان‌دهنده انعطاف‌پذیری بالا و متوقف‌نشدن در گذشته و توانایی “عبور” از رخدادها و وقایع و آدم‌ها و حرف‌هاست تا به راحتی به “آرامش” رسید و آرامش را در وجود خود ایجاد کرد.
ادامه مطلب
جامعه‌شناس فرانسوی آلن تورن، متولد ۱۹۵۲، جز معدود متفکران برجسته غربی است که هم‌عصر نسل طلایی جامعه‌شناسی بوده است. او به‌خاطر نقد جامعه‌شناسی کلاسیک مشهور شد. وی در کتابش به نام «پایان جوامع» بر این باور است که در عصر جهانی شدن، نهادهای مختلف اجتماعی همچون خانواده، مدرسه و نظام‌های مراقبتی معنای خود را از دست داده‌اند.
ادامه مطلب
اینگونه به نظر می‌رسد که حالا دیگر چه بخواهیم و چه نخواهیم گویا بار دیگر تاریخ دو پاره شده است. آنگونه که در گذشته نیز این دوپاره سازی‌های تاریخی صورت گرفته بود مانند تاریخ پیشا قرون وسطی و پسا قرون وسطی، پیشامدرن و پسامدرن، پیشا جنگ جهانی دوم و پسا جنگ جهان دوم، پیشا انقلاب و پسا انقلاب و این هم نمونه جدید از آن دوپاره سازی‌ها.
ادامه مطلب
معتقدم، کرونا باعث ایجاد انقلابی در روابط انسانها نمی‌شود و به تعبیری، کرونا آخرالزمان نیست؛ هرچند که می‌تواند به‌عنوان یک پدیده و بحران اجتماعی تغییراتی را در جوامع ایجاد کند. در مورد بحران کرونا همچون بسیاری از بحران‌های اجتماعی دیگر، بیش از حد اغراق شده است. هرچند در جریان شیوع ویروس کرونا، نقش دولت‌ها برجسته شد اما در جهان پساکرونا دولت‌ها همچنان روند کوچک شدن‌شان را ادامه می‌دهند. شاید در کوتاه مدت برای دولت‌ها اقتدار ایجاد شود، اما از دست رفتن وجه دموکراتیک آنها، امری بعید است. در جهان پساکرونا، ما با مسائل هویتی جدیدی مواجه خواهیم شد؛ قسمت‌های مجازی زندگی واقعی‌تر می‌شوند و این امر به «تنهایی انسان مدرن» دامن خواهد زد. چهره‌ها گم و احتمالاً شماره ملی‌ها برجسته می‌شوند و مواجهه ما بیشتر با اکانت‌ها خواهد بود. حتی برای نظام‌های حقوقی هم، اکانت‌ها بیش از افراد و شخصیت حقیقی‌شان اهمیت خواهد یافت.
ادامه مطلب
نیمی از جمعیت جامعه جهانی را زنان تشکیل می‌دهند؛ بر اساس آخرین آمارهای منتشر شده توسط آکسفام ( بزرگترین سازمان بین‌المللی امدادرسانی برای ریشه‌کن‌کردن فقر، گرسنگی و بی‌عدالتی)، زنان دنیا بیش از ۶۶% کار در جهان را به عهده دارند. آنها حدود ۵۰% غذای جهان را تولید می‌کنند اما ۱۰% درآمد و تنها ۱ % دارایی جهان سهم‌شان شده است. اطلاعات منتشر شده نشان می‌دهد که ویروس کووید- ۱۹ بیشتر مردان را اسیر خود کرده است.
ادامه مطلب
روشهای انتقال کرونا ویروس بسته به نوع کروناویروس، متفاوت است. در برخی از موارد روشهای انتقال بیماری از انسان به انسان شبیه بیماری آنفلوانزا از طریق سرفه و عطسه است. در هر حال انسانها نمی‌توانند در برابر ویروس خطرناک کرونا مقاومت کنند، و همچنان به آنچه که به آن عادت کرده‌اند و به سنن روزمره و آداب و رسوم خود که قرن‌ها شناخته‌اند، پایبند مانده و آنها را انجام و اجرا کنند. این نخستین بیماری همه‌گیردر تاریخ بشریت نیست که باعث می‌شود افراد مجبور شوند بخش اعظمی از آنچه را به‌طور خودکار انجام می|دهند تغییر دهند.
ادامه مطلب
در حال حاضر و با شیوع کرونا، کسب و کارها و فعالیت¬های صنعت گردشگری و هتل‌داری با بحران شدیدی مواجه شدند و در حال ورشستگی هستند. همه‌گیری ناشی از ویروس کرونا، همه جهان را تغییر داده و نه فقط در کوتاه‌مدت، بلکه اثراتی بلندمدت خواهد داشت.
ادامه مطلب
این روزها در ایام بیماری منحوس کرونا مقالات و یادداشت‌های زیادی پیرامون ابعاد مختلف فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی این بحران نوشته شده است.
ادامه مطلب
از زمان شیوع کرونا در سطح جهان با مجموعه بزرگی از توصیه‌های بهداشتی و رفتاری مواجه بوده‌ایم. حجم وسیعی از تبلیغات و آموزش‌ها در حال انجام است و جامعه آماج مجموعه بزرگی از پیام‌های بهداشتی و دستورالعمل‌های رفتاری است.
ادامه مطلب
فراگیری یک پدیده زیستی- پزشکی در سطحی وسیع، آن را به مساله‌ای اجتماعی تبدیل می‌کند و لذا بارگذاری آن در ساحت اجتماعی، سویه‌ها و ابعاد پیدا و پنهانی به خود می‌گیرد و هرگونه غفلت از وجوه متعدد و چندگانه آن، به پیچیدگی بیش از پیش مساله مذکور افزوده و مواجهه با آن را سخت و گاهی غیرقابل جبران می‌کند. در ماجرای همه‌گیری ویروس کرونا نیز همین قاعده، کاربست فراوانی یافته است و اکنون با گذشت بیش از دو ماه از ورود اعلام شده آن به جامعه ایران، شاهد آشکار شدن وجوه مغفول مانده دیگری از این پدیده هستیم.
ادامه مطلب
نشست «بررسی پیامدهای فرهنگی و اجتماعی شیوع ویروس کرونا در ایران»، به‌صورت ویدئوکنفرانس و با همکاری معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی و شورای عالی انقلاب فرهنگی، با حضور دکترسید سعیدرضا عاملی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، دکتر عیسی علیزاده، معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی، دکترسید ضیاء هاشمی، مدیرعامل خبرگزاری ایرنا، حجت‌الاسلام دکتر غلامرضا صدیق اورعی، عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی، حجت‌الاسلام دکتر سیدمحمد هاشمیان، دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه باقرالعلوم(ع) و دکتر موسی عنبری، دانشیار دانشگاه تهران چهارشنبه، ۲۱ اسفند ماه ۱۳۹۸ در معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی برگزار شد.
ادامه مطلب
شیوع ویروس کرونا و لزوم حفظ فاصله فیزیکی منجر به آسیب‌دیدن حیات اقتصادی و زیستی بسیاری از افراد جامعه شد. فضای مجازی امکانی برای رؤیت¬پذیر‌شدن این گروهها را فراهم نمود.
ادامه مطلب
نیاز یک مفهوم عمومی است که در زمینه‌های مختلف، کاربرد نسبتاً وسیعی دارد و تعریف‌های متعددی که از آن ارائه می‌شود، اگرچه همگی به‌نوعی یک مفهوم یا احساس مشترک را انتقال می‌دهند، از مناظر و ابعاد مختلف و گاه متفاوتی به آن می‌نگرند.
ادامه مطلباگر آدمِ ابوالبشر را نخستین انسان روی زمین فرض کنیم او به تعبیر کتب مقدس اولین پیامبر خدا بوده است. بگذریم که پیرامون معصومیت و نبوت او سخن‌ها رفته اما با این فرض تردیدی نیست که بشر پیامبرانه سربرآورده و دیندار بوده است.
ادامه مطلبذهن بشر همواره درگیر یک پرسش دشوار بوده است. آینده جهان چگونه خواهد بود؟ پیش‌بینی آینده مستلزم تحلیل شرایط حال و گذشته تاریخ بشریت است؛ تغییرات مکرر و روزافزون تکنولوژی و ارتباطات در سال‌های اخیر موجب دشوار شدن هر چه بیشتر پیش‌بینی شرایط آینده شده است. حال شیوع ویروس کرونا، جهان پیش رو را دو چندان مبهم و غیرقابل تصور ساخته است. با این حال دانش موجود و تجارب گذشته، ما را در تحلیل نسبی شرایط آینده جهان یاری می‌کند. در ادامه بخشی از پدیده‌های قابل پیش‌بینی که باید مدنظر سیاستمداران، اقتصاددان و خط مشی‌گذاران قرار گیرد، تشریح می‌شود.
ادامه مطلب
در اوج تعطیلی برخی مناسک دینی جمعی و در آستانه ماه مبارک رمضان، جناب آقای دکتر فقهی‌زاده، معاون محترم قرآن و عترت وزارت ارشاد، فرصتی را در اختیار ما قرار دادند تا در گفت‌وگو با ایشان دیدگاه‌هایشان را درخصوص پیامدهای شیوع ویروس کرونا و تأثیر آن بر مناسک دینی در جهان اسلام جویا شویم.
ادامه مطلب
کرونا با توجه به اینکه تمام ساحات زندگی ما را دچار تغییر کرده است می‌تواند به عنوان یک پدیده اجتماعی تلقی شود. از تغییراتی که در سبک زندگی ما ایجاد کرده تا تغییراتی که در مناسبات اجتماعی و… شاهد هستیم. در گفت‌وگو با «تقی آزادارمکی»، استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران، به بررسی ابعاد جامعه شناختی بحران کرونا در ایران پرداختیم.
ادامه مطلب
هرچند امروزه با بسته‌شدن اماکن فرهنگی از جمله سینماها، امکان حضور فیزیکی و محسوس از مخاطبان گرفته شده، به کمک دنیای مجازی، نحوه حضور مخاطب به‌صورت مجازی تغییر یافته است که گاهی این حضور مجازی، بسیار پررنگ‌تر و پرشورتر از دنیای واقعی است، چراکه به‌دلیل ویژگی‌های دنیای مجازی، ازجمله مکان‌مند و زمان‌مند نبودنِ آن، افراد بسیاری می‌توانند در زمان‌های مختلف از آن بازدید کنند. اما به‌نظر می‌رسد ما در حین گذار به جهان پسا کرونایی هستیم و در حال تجربه شکل‌گیری صنعت هنریِ جدیدی هستیم که ادراک ما را از مفاهیم فرهنگ و هنر تغییر می‌دهد و البته سبک زندگی انسانها هم تغییر می‌یابد. فرهنگ و به‌خصوص هنر، در جهان درحال‌گذرِ پساکرونایی، به‌صورت مجازی شکل یافته است.
ادامه مطلب
جبار رحمانی (انسانشناس؛ عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم؛ عضو شورای علمی دفتر مطالعات فرهنگی) در این نوشتار می خواهم به نسبت بین تعطیلی و بازگشایی بارگاه های مقدس و زیارتگاه ها با بحران کرونا بپردازم. مسئله اصلی انست که چرا تعطیلی یا بازگشایی بارگاه های مقدس به یک مسئله مهم در جامعه دینی ما بدل شده است و این میزان واکنش مثبت یا منفی نسبت بدانها شکل گرفته است. برای پاسخ به این پرسش باید این مسله را در بستر جامعه و فرهنگ امروز ایران مورد توچه قرار داد و آن را نه ذیل سیطره نهاد رسمی دین، بلکه در جریان زندگی مردم اولویت های ذهنی و عینی آنها باید مودر توجه قرار داد. از این منظر نسبتی معنادار میان بارگاه ها و سایر ساحت های محوری در زندگی روزمره مردم، مانند مگامالها وجود دارد که در این متن بدان خواهیم پرداخت.
ادامه مطلب
کرونا- چه ریشه طبیعی داشته باشد و چه دست‌ساز چین یا آمریکا یا روسیه یا هر قدرت آشکار و پنهان دیگری باشد- تا کنون توان بسیاری از پارادایم های فعلی در صیانت از بشر را با پرسش جدی مواجه کرده است و هر چه به‌طول بینجامد آثار وسیعتری بر نظم فعلی جهان بر جای خواهد گذاشت.
ادامه مطلب
ادامه مطلب
در این فشار ، فساد و بداخلاقی آنچه هم, چون مصیبت سازی داعش در محاسبه نداشته و ندارند ظرفیت ها و ظرفیت سازی های نوینی است که این تیر خصم را نیز علی رغم رنج هایش، خنثی ساخته و می‌سازد به رغم تحریم در دارو، تجهیزات پزشکی و... نیروهای به معنای واقعی مجاهد در صف سلامت خوش درخشیدند. تولیدکنندگان داخلی و شرکت های دانش بنیان همتی مضاعف کردند ضعف و تهدید را در سال جهش تولید به فرصت مبدل و تاحد توان جبران نمودند.
ادامه مطلب
در روزهای اخیر، گزارش دو نظرسنجی در ایران منتشر شده است. یکی از سوی مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) و دیگری از سوی گروه افکارسنجی دفتر طرح‌های ملی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات. در ادامه، به این دو نظرسنجی و نتایج آنها نگاهی خواهیم داشت.
ادامه مطلب
آنچه در این جستار آمده است، صرفا مواضع نویسنده آن است و مواضع دفتر مطالعات فرهنگی جهاد دانشگاهی محسوب نمی‌شود. این دفتر، آماده انتشار نقدهای وارد بر این جستار است.
ادامه مطلب
یک مدرس زبان و ادبیات فارسی درباره اثرات فرهنگی کروناویروس گفت: در پساکرونا رعایت الگوی مصرف و بخشش در جامعه ما بیشتر خواهد شد، از خشم جامعه کاسته می‌شود، عیب‌ها و نواقص یکدیگر را کمتر خواهیم دید و در کل از نظر اخلاقی رشد خواهیم کرد.
ادامه مطلب
به منظور پرداختن بیشتر به ابعاد اجتماعی مساله کرونا، پژوهشگر ایرنا با «محمدحسین پناهی »، «جامعه‌شناس و استاد اسبق دانشگاه علامه طباطبایی»، گفت‌وگویی ترتیب داده که مشروح آن در ذیل آمده است.
ادامه مطلب
مردم قبلاً فکر می‌کردند که سبک زندگی آنها از یک روال بدیهی تبعیت می‌کند اما بعد از اینکه بخشی از عادات خود را به اجبار کرونا کنار گذاشته شدند، معلوم شد این سبک‌ها بدیهی نیست بنابراین به راحتی می‌توانند از عادت‌های گذشته خود دست بکشند.
ادامه مطلب
جبار رحمانی (عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم؛ عضو شورای علمی دفتر مطالعات فرهنگی جهاد دانشگاهی)
ادامه مطلب
به نظر من باید کاری کرد که شکاف دولت ـ ملت‌ها کم شود و یک نوع وحدت و وفاق ملی برای مواجهه با بحران‌هایی که در آینده با آن مواجه خواهیم شد، ایجاد کرد.
ادامه مطلب
